Het klinkt natuurlijk een beetje als een dooddoener tijdens de coronacrisis: het beeldschermwerk is toegenomen. Maar de recente cijfers van CBS omtrent een toename van de beeldschermtijd tijdens ons kantoorwerk laat een meer structurele tendens zien. De cijfers hebben betrekking op de periode 2005-2019.
Het ‘beeldschermwerk’ is volgens de meest recente cijfers toegenomen tot ruim 4 uur per dag in 2019. “Een half uur langer dan in 2005”, aldus de nieuwste cijfers van de vijftiende Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van het CBS en TNO, een jaarlijks onderzoek dat in 2019 werd uitgevoerd onder ruim 58 duizend werknemers van 15 tot 75 jaar. “Bijna vier op de tien werknemers werkten ten minste 6 uur per dag met een beeldscherm.”
In 2019 werkte 83 procent van alle werknemers ten minste een deel van hun werkdag met een beeldscherm, zoals een desktop, laptop, notebook, tablet of smartphone. “In 2005 was dit nog 77 procent.” Langdurig beeldschermwerk komt vooral voor onder werknemers van 25 tot 45 jaar, bijna de helft van hen werkte ten minste 6 uur per dag met een beeldscherm. “Werknemers die dagelijks langdurig beeldschermwerk verrichten hebben een verhoogde kans op gezondheidsklachten”, waarschuwen de onderzoekers.
In ICT-beroepen en in bedrijfseconomische en administratieve beroepen worden de meeste uren achter een beeldscherm gemaakt. “Databank- en netwerkspecialisten doen dit het langst, gemiddeld werkten zij in 2019 ruim 7 uur per dag met een beeldscherm. Juristen en software- en applicatieontwikkelaars maken de top-3 compleet.”De grootste toename in beeldschermwerk werd geconstateerd bij hoogopgeleiden. “Hoogopgeleiden waren in 2019 de meeste tijd kwijt aan werkzaamheden met een beeldscherm: gemiddeld bijna 5,5 uur per werkdag. Dat is ruim twee keer zo veel als laagopgeleiden. Onder hoogopgeleiden was de afgelopen jaren ook de grootste stijging te zien. Vergeleken met 2005 waren zij in 2019 ruim een half uur per dag langer voor een beeldscherm te vinden. Bij werknemers met een laag of middelbaar onderwijsniveau nam het aantal uren beeldschermwerk nauwelijks toe. Hoogopgeleiden geven vaker dan opgeleiden aan dat zij in hun werk te maken hebben met veranderingen in technologie en ICT.”
De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van TNO en het CBS onderzoekt sinds 2005 de arbeidssituatie van werknemers in Nederland. De NEA volgt daarmee al vijftien jaar de veranderingen in werk en arbeidsomstandigheden, en de gevolgen daarvan voor de gezondheid, duurzame inzetbaarheid, productiviteit, en innovatiekracht van werknemers. De NEA signaleert trends en brengt risicogroepen in kaart. In de huidige cijfers is het effect van de coronacrisis nog niet verdisconteerd. Het is natuurlijk ook de vraag of de huidige thuiswerkboom een conjunctureel of een structureel effect zal hebben op de ‘beeldschermcijfers’. de komende edities van het onderzoek zullen wat dat betreft meer klaarheid bieden.
