Tina Venema gepromoveerd op ‘nudging’

‘Nudges’ zijn veranderingen in de omgeving waarin mensen keuzes maken. Nudges hebben als doel de beslissing van een persoon naar de ‘verstandige’ keuze te sturen, zonder alternatieve opties te verbieden of financiële prikkels te beïnvloeden. Ook in het kantoor wordt ‘nudging’ steeds meer toegepast. Maar werkt het ook? Tina Venema onderzocht het en promoveerde op 17 januari aan de Universiteit Utrecht.

Nudges werden geïntroduceerd als een hulpmiddel voor gedragsverandering dat erkent dat mensen begrensde rationaliteit hebben en daarom niet van hen kan worden verwacht dat ze altijd al hun beslissingen zorgvuldig overwegen, ondanks hun goede bedoelingen. Nudge-critici vrezen dat mensen kunnen worden gemanipuleerd omdat nudges gebruikmaken van de subtiele processen waarmee mensen interacteren met hun omgeving.

Met haar proefschrift draagt Venema, met empirisch onderzoek, bij aan deze theoretische discussie. Venema: “We onderzochten in hoeverre bestaande voorkeuren van mensen de effectiviteit van nudges beïnvloeden. We onderzochten of gedrag zoals staand werken, suiker toevoegen aan thee, portiegrootte, selectie voor frisdrank en de selectie/afwijzing van vleesproducten kan worden beïnvloed door nudge-interventies.”

Haar bevindingen tonen aan dat de voorkeuren van mensen een belangrijke randvoorwaarde vormen voor de invloed die een nudge heeft op de beslissing. “Wanneer mensen sterke voorkeuren hebben voor een van de alternatieve opties is een nudge niet effectief. Wat belangrijker is: wanneer mensen sterke voorkeuren hebben voor de gewenste optie, wordt de nudge overbodig. Het is dan ook belangrijk gebleken om rekening te houden met bestaande voorkeuren die mensen hebben bij het ontwerpen en testen van nudge-interventies. Empirisch onderzoek toonde aan dat nudges noch het wondermiddel zijn, noch een middel voor massamanipulatie; In plaats daarvan zijn nudges een hulpmiddel voor gedragsverandering dat een groot potentieel biedt binnen de randvoorwaarden.”

Het proefschrift is getiteld ‘Preferences as boundary condition of nudge effectiveness: The potential of nudge under empirical investigation’ en is hier te downloaden.