De terugkeer van de kantoorcel

De laatste jaren is Het Nieuwe Werken sterk in opkomst. Steeds meer kantoorhoudende organisaties zijn gaan werken in open kantoorruimtes, gevuld met zogenoemde ‘wisselwerkplekken’. De hausse begon in Nederland met het befaamde Interpolis-project, waar consultant Erik Veldhoen midden jaren ’90 van de vorige eeuw Het Nieuwe Werken in Nederland introduceerde. Sindsdien zijn vele organisaties in ons land overgegaan op de nieuwe werkvorm. Er lijkt zich evenwel een kentering voor te doen in de populariteit van Het Nieuwe Werken. Met name de open kantoorruimte lijkt zijn langste tijd gehad te hebben. “De open kantoorruimte is passé”, benadrukt bijvoorbeeld Danny Slabbinck van de Italiaanse kantoormeubelfabrikant Fantoni in Inside Information. “Mensen hebben behoefte aan beschutting in de kantoorruimte.”

Op de recente internationale beurs Orgatec in Keulen was te zien dat Fantoni niet het enige bedrijf is dat producten heeft ontwikkeld om de openheid in het moderne kantoor mee tegen te gaan. Tal van internationale topaanbieders presenteerden (meestal akoestische) schermen, waarmee een flexibele celstructuur is te bouwen in de open kantoorruimte. “In het open kantoor met de opengewerkte plafonds is de akoestiek vaak een probleem”, legt Peter Salm van de Duitse fabrikant WINI uit. “Om hiervoor een oplossing te bieden, introduceren wij het product Winea Sinus, waarmee de meest uiteenlopende akoestische oplossingen te realiseren zijn.” Fabrikanten als Sedus, Rohde Grahl en König + Neurath presenteerden in Keulen soortgelijke producten, gericht op het verbeteren van de akoestiek én het bieden van beschutting in het open kantoor.

De terugkeer van de kantoorcel komt wellicht nog duidelijker tot uiting in de opkomst van de ‘concentratiecel’. Een dergelijke oplossing was al bekend van de Nederlandse kunstenaar Joep van Lieshout, die voor inrichter Lensvelt enige jaren geleden de AVL Skull ontwikkelde. Op de Orgatec in Keulen bleek dat tal van fabrikanten nu een dergelijke oplossing in het assortiment hebben opgenomen. Het Oostenrijkse Bene betreedt deze nieuwe markt met het systeem ‘Docklands’, de Amerikanen van Haworth brengen in dit kader de zogenoemde ‘CalmSpace’ op de markt, en bij designbedrijf Vitra was de door de Franse topontwerpers Ronan en Erwan Bouroullec ontworpen Workbay te zien. De beelden van deze drie oplossingen staan onderaan dit bericht. Grootste gemene deler in de nieuwe producten; zij bieden de kantoorwerker de mogelijkheid om zich terug te trekken op een afgesloten werkplek, net als vroeger in de kantoorcel.

Met de opkomst van deze kantoorcel-achtige producten gaat het kantoor van het komende decennium naar verwachting meer op het gesegmenteerde kantoor uit de vorige eeuw lijken dan we doorgaans gewend zijn te geloven. Hierbij past één kanttekening: de concentratiecellen waarin de hedendaagse medewerker mag werken, zijn bedoeld voor flexibel gebruik. Want de invulling van de kantoorruimte mag momenteel dan een slingerbeweging laten zien, de toegenomen flexibilisering (van werkplek, van werktijd, et cetera ) is naar verwachting een meer blijvend effect van de opkomst van Het Nieuwe Werken.

In de voorlaatste editie van vaktijdschrift Inside Information in jaargang 2012 zijn de vakbeurzen Orgatec en Interieur het thema en is naast (product)nieuws ook aandacht voor de volgende onderwerpen:

• In de flow.  Waterschap Veluwe en Waterschap Vallei & Eem werkt sinds kort vanuit een nieuw ingericht kantoor. Passend bij de corebusiness van de opdrachtgever liet interieurarchitect Kor Zijnstra zich inspireren door een meanderende rivier.
• Sprekende muren. Foto’s van karakteristieke plekken in en rond Ede: de hei, de brug over de A12, de geluidswal bij de Cinemec-bioscoop, de bloemenveiling, een fiets tegen een lantaarnpaal. Het klinkt als een VVV-folder, maar het betreft een pilot voor de nieuwe inrichting van de gemeentelijke kantoorpanden.
• Design in tijden van tegenwind. De markt voor projectmeubilair maakt moeilijke tijden door. Wat is hiervan te merken op een al jaren toonaangevend evenement als de Biënnale Interieur in het Belgische Kortrijk? “Wie stil gaat zitten wachten tot de bui overtrekt, gaat het niet redden.” Verslag vanaf de beursvloer.
• Het kantoor van de toekomst? Dat er van alles verandert in de eigentijds kantooromgeving is klip en klaar. De Orgatec toonde ons in dat opzicht weer een blik in de toekomst. Maar zijn de veranderingen werkelijk zo positief als ons voorgespiegeld wordt? De Duitse kunstenaar/architect/publicist W.Otto Geberzahn heeft ernstige twijfels. In opdracht van de Duitse producent König + Neurath wierp hij een kritische blik op de hedendaagse kantoormythe.
• Licht maakt actief. De statistieken bewijzen het: mensen worden ouder en hebben in hun laatste levensfase een grotere behoefte aan zorg. Eén van de uitdagingen voor de politiek en de samenleving is om voor deze oudere mensen een aangename en stimulerende omgeving te creëren, die aan hun behoeften voldoet. Lichtfabrikant Zumtobel meent het antwoord te hebben: actief licht.
• Duurzaam van binnenuit. Wat is ware duurzaamheid? Die vraag vormde voor Sam Verwaijen de leidraad bij het realiseren van Veerkracht, een conferentieoord voor ecologische en duurzame ontwikkeling. Hij ontwierp het en bouwde het met eigen handen. Toch noemt hij zichzelf geen ‘duurzaam ondernemer’.
• Trends in kantoormeubilair. Kantoorwerk verandert voortdurend. Interieurkenners Françoise Bronner en Kitty de Groot doen speciaal voor Inside Information tweemaandelijks verslag van de recente ontwikkelingen op dit gebied. Dit keer besteden zij uitgebreid aandacht aan de trends in kantoormeubilair.

‘CalmSpace’ van de Amerikanen van Haworth.

‘Workbay’, ontworpen door de Franse topontwerpers Ronan en Erwan Bouroullec, gepresenteerd door designbedrijf Vitra.